Vijf nieuwe gezichten voor het AMC – Architectuur Lokaal

Als alles volgens plan verloopt, heeft het Academisch Medisch Centrum AMC eind 2019 een nieuwe hoofdingang. Ook het gebied ervoor zal een nieuw uiterlijk krijgen. Architecten konden hun ideeën hierover insturen, en vijf van hen zijn de laatste ronde ingegaan. Hun ontwerpen zijn tot en met 25 augustus in het AMC in Amsterdam te zien. Trefwoorden: groen, duurzaam, licht.

Je moet er wel even de tijd voor nemen om de beschrijvingen te lezen en de plattegronden te bekijken. Maar een beetje gemotiveerde bezoeker krijgt een goede indruk van wat de kanshebbende architecten voor ogen staat. In een vijftal ‘eerste uitwerkingen’ op A1-formaat geeft elk van hen zijn voorstel voor het nieuwe gezicht van het AMC: het entreegebouw, de parkeergarage plus het aansluitende terrein. Via een schriftelijke reactie kunnen bezoekers ter plekke hun voorkeuren en bedenkingen uitspreken. Noem het een raadplegend referendum: alle reacties worden verzameld, gerubriceerd en dan meegegeven aan de jury, die er met aandacht kennis van neemt.

Groene uitstraling
In de architectenprijsvraag is nadrukkelijk gevraagd een relatie met de omgeving te leggen. “Dat hebben we afgesproken met de gemeente Amsterdam, ook met het oog op de herontwikkeling van busstation Holendrecht”, zegt projectmanager Wouter Jan de Pagter van Huisvesting en Techniek. “De vernieuwde gebieden moeten goed aansluiten bij elkaar en bij het omliggende terrein.” Daarnaast zijn er eisen gesteld aan de ruimten (aantal, afmetingen) en hun verschillende functies. Zo is er gevraagd om minimaal 300 parkeerplaatsen in te tekenen, waarvan er minimaal 33 geschikt zijn voor mindervaliden. Alle extra plekken die de architecten voor auto’s in het ontwerp weten te krijgen, zijn welkom. De bedoeling is dat er één entree komt. Die wordt ontsloten vanuit de parkeerplaatsen en sluit aan op de hoofdingang en de ingang voor de poliklinieken.

De plannen
Al deze voorwaarden hebben de plannenmakers op verschillende manieren geïnspireerd. Wat hun ontwerpen gemeen hebben, is de groene uitstraling. Zo wil Zuiderpark het AMC-voorterrein tot een schakel maken ‘in een doorlopend groen netwerk van openbare parken en plantsoenen’. Het voorziet in een entreegebouw met transparante gevel, dat binnen de nieuwe, parkachtige omgeving moet fungeren als een overdekt plein.
De architect van Met open armen ziet een ‘polderpark’ voor zich. Een entreegebied met tal van verhoogde ‘groeneilanden’, een houten brug, zit- en schuilplekken en kunstwerken, te betreden door een betonnen poort en geflankeerd door een energieneutraal entreegebouw met veel glas.
AMC Gardens projecteert de nieuwe entree als een geheel ommuurde daktuin, via een verhoogde voetgangersbrug direct verbonden met station Holendrecht. Via deze brug en het plein onder de tuin worden bezoekers naar het lichte entreepaviljoen geleid. Omvang, microklimaat en beplanting scheppen volgens de architect een atmosfeer die uitnodigt ‘op adem en tot bezinning te komen’.
In het vierde scenario, De Serre, wordt de entree een gigantische serre ‘waarin de overdekte stad en de natuur elkaar ontmoeten in een 24-uurs beheersbaar klimaat’. Een promenade eindigt hier bij het stationsplein in een brug over een waterpartij. ‘Vides en binnentuinen versterken de aantrekkelijkheid’, belooft de architect.
AMC Health Park, ten slotte, geeft het entreegebied het karakter van een openbaar stadspark. Een park met hagen voor het scheppen van intimiteit, maar ook met sporttoestellen, schilderachtige doorkijkjes, stiltegebieden en zelfs ‘moestuintjes voor de patiënten’. Onderscheidend zijn volgens de architect eveneens de ‘markante routes door het groen’ die ‘een heldere oriëntatie bieden en keer op keer stimuleren tot bewegen en ontmoeten’.

Zelf een kijkje nemen Wat zou er logischer zijn dan vijf illustratieve afbeeldingen op deze pagina te zetten? “We vonden: wie wil kunnen oordelen, moét de complete schetsontwerpen zien op het goede formaat en de juiste schaal. Alleen zo doe je er recht aan,” verklaart De Pagter, die als voorzitter van de technische beoordelingscommissie nauw bij de metamorfose betrokken is. Alle reden dus voor medewerkers en bezoekers om zelf even te gaan kijken in het AMC. En vervolgens? De Pagter: “Eerst is de technische commissie aan zet, die de ontwerpen toetst op een functioneel-ruimtelijk en een verkeerstechnisch programma van eisen. De bevindingen van de commissie gaan naar de jury.” Die jury komt op 19 september bij elkaar en zal ook de commentaren van bezoekers in zijn oordeel meenemen. De inzendingen zullen beoordeeld worden op creativiteit, integraliteit, innovatie, haalbaarheid en duurzaamheid. De definitieve ontwerpkeuze wordt in oktober verwacht. Aansluitend zal het uitverkoren ontwerp verder uitgewerkt worden en selecteert het AMC een aannemer. “IJs en weder dienende kan de bouw precies over een jaar van start gaan, na de bouwvak van 2018. De planning is dat er anderhalf jaar wordt gebouwd, dus de geraamde oplevering is eind 2019”.

De vijf ontwerpen zijn tot en met 25 augustus te zien in ruimte C0-132. Dagelijks toegankelijk van 9.00 tot 17.00 uur.

Logistieke uitdaging
Daarvoor moet er nog wel wat water door de Rijn stromen. Alleen al de logistieke kant wordt een ingewikkelde uitdaging. Ook voor dit project geldt namelijk: tijdens de verbouwing gaat alles in het ziekenhuis gewoon door. “Een aantal van de functies aan de voorzijde zal moeten verhuizen”, zegt De Pagter. “Het bezoekersparkeren, de fietsenstalling… en we moeten natuurlijk goed nadenken over de bereikbaarheid van het hoofdgebouw en de poliklinieken. De Spoedeisende Hulp en de Huisartsenpost blijven in elk geval toegankelijk via de reguliere ingangen.” Want aan sommige vaste waarden moet je niet tornen.

AMC organiseert de prijsvraag met medewerking van Architectuur Lokaal.