Tien concrete vervolgstappen om prijsvraagcultuur voor architectuur in Europa in één jaar te verbeteren – Architectuur Lokaal

Groepsportret alle deelnemers conferentie Competition Culture in Europe; foto: Eva Kasbergen

Afgelopen week organiseerde Architectuur Lokaal de eerste, tweedaagse, conferentie over Competition Culture in Europe in Amsterdam. Hier werden de resultaten van onderzoek in 17 landen gepresenteerd, vergeleken en aangevuld met kennis uit andere landen. De bijeenkomst was de start van een vier jaar durend project om de toegankelijkheid tot en transparantie van prijsvragen in Europa te verbeteren. Aan het einde van de conferentie werden concrete afspraken gemaakt die binnen een jaar uitvoerbaar zijn en die worden gedragen door de vertegenwoordigers van ruim 25 aanwezige landen.

Het komende jaar zullen we werken aan:

1. Een woordenboek om beter begrip te krijgen van wat elk woord betekent in elk land. Door interpretaties van de wettelijke terminologie en ‘international English’ is een ogenschijnlijk neutraal woord als ‘competition’ bepaald niet waardenvrij. In sommige landen wordt met ‘competition’ zowel prijsvraag als aanbesteding bedoeld; in andere juist alleen prijsvraag. En dat is dan nog maar één verwarrend begrip op de lijst van ruim 70 woorden die per land cultureel gekleurd zijn die is opgesteld;
2. Het verzamelen van ervaringen van (Nederlandse) architecten die in het buitenland een prijsvraag hebben gewonnen, om beter inzicht te krijgen in voordelen en obstakels na het winnen van een opdracht;
3. Het verzamelen van data die bijdragen aan misverstanden en vooroordelen in prijsvraagcultuur, zoals de hardnekkige onwaarheid dat alle problemen uit Brussel komen;
4. Het verzamelen van data die inzicht geven in hoe in elk land Europese, landelijke en lokale wet- en regelgeving (onnodig) gestapeld worden;
5. Het aanvullen van het onderzoek met landen in Europa die in de eerste fase van het project nog niet deelnamen aan het onderzoek, ter verbreding van draagvlak en inzicht;
6. Het verzamelen van alle richtlijnen en handreikingen voor het organiseren van een goede prijsvraag, zoals die in de verschillende landen zijn opgesteld door (meestal) landelijke architecten- of architectuurorganisaties, en die in algemene zin neerkomen op een zinnig lijstje van universele ‘do’s and don’ts’;
7. Het uitbreiden van het digitale overzicht van platforms in de verschillende landen die prijsvragen (juist ook onder de aanbestedingsdrempels) aankondigen en ook toegankelijk zijn voor kleine bureaus en jonge architecten in Europa, zodat prijsvragen als deze ook Nederland (en andere landen) bereiken;
8. Het stimuleren van een academische module voor studenten ‘het ontwerp van een prijsvraagreglement’ – bijna alle betrokkenen bij de conferentie zijn ook verbonden aan een universiteit of hogeschool;
9. Het stimuleren van een kritische houding vanuit de architecten zelf: eerst het reglement lezen voor je in een jury plaatsneemt, is bij lange na niet altijd vanzelfsprekend. Bewust deelnemen aan een slechte prijsvraag gebeurt nog veel te vaak;
10. Het uitschrijven van een ‘bottom-up prijsvraag’, als experiment om een breder publiek te betrekken bij de ruimtelijke kwesties die ons allemaal aangaan.

Resultaten 25 mei, Venetië De resultaten van deze actielijst zullen volgend najaar worden gepresenteerd tijdens een tweede conferentie over prijsvraagcultuur in Europa, die plaatsvindt in Polen.

Op 25 mei 2018 presenteren Architectuur Lokaal, A10 new European architecture Cooperative, Project Compass CIC en de Italiaanse organisatie voor architectuurkritiek (AIAC) een tussenstand in Palazzo Widmann tijdens de Biënnale van Venetië.

Wat vooraf ging.

Foto’s : Eva Kasbergen Slideshow Foto’s : Eva Kasbergen Zaira,Tarja, Aneta, Saimir en Ruta Walter Menteth, Tarja Nurmi en Aneta Vasileva Saimir Kristo, Ruta Leitanaite en Angel Borrego Cubero Anne Isopp en Zaira Magliozzi Tzina Sotiropoulou en Olga Ioannou