Je bent nu hier: Home  »  China/china • Nieuwsbericht   »   Opdrachtgeversroute – Gouden Piramide – Architectuur Lokaal

Opdrachtgeversroute – Gouden Piramide – Architectuur Lokaal

nieuwsbericht | maart 23, 2023

Trofee Gouden Piramide. Foto Dieter Schütte

De Gouden Piramide is de jaarlijkse Rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap in de architectuur, stedenbouw, landschaps architectuur, infrastructuur en ruimtelijke ordening. De Gouden Piramide is een initiatief van de ministeries van I&M, OCW en BZK. De laatste vijf jaar is de prijs à 50.000 euro gewonnen door uiteenlopende opdrachtgevers.

Almere
Woongebouw Ithaka
Genomineerd in 2014
Een project van ‘collectief particulier opdrachtgeverschap’ is succesvol door de bouwcrisis geloodst. De bewoners zijn intensief bij de planontwikkeling betrokken geweest. Het resultaat is een attractief woonmilieu, met een hoge ontwerpkwaliteit van zowel de woningen als de collectieve buitenruimte.
Opdrachtgevers: Edwin Oostmeijer en Van Bekkumgroep
Ontwerp: VMX Architects, RAAAF.
Locatie: Homeruskwartier Almere
Niet opengesteld
Amsterdam
St. Ignatiusgymnasium
Genomineerd in 2012
Nadat was besloten om het St. Ignatiusgymnasium te laten groeien van 500 naar 750 leerlingen, koos het schoolbestuur ervoor om niet te verhuizen, maar om het bestaande schoolgebouw uit te breiden. Zo kon de school ‘het kloppend hart’ van de woonwijk in Amsterdam-Zuid blijven. Het stelde de architecten voor de opgave om op dezelfde plek het dubbele aantal vierkante meters te realiseren, zonder dat dit ten koste zou gaan van het open karakter van het schoolgebouw. De vernieuwing is aangegrepen om het hele gebouw geschikt te maken voor eigentijdse werkvormen: niet alleen klassikaal onderwijs, maar ook individueel en in groepen. Het ontwerp is van Jurriaan van Stigt van LEVS Architecten uit Amsterdam.
Opdrachtgever: Stichting VO Amsterdam-Zuid
Ontwerp: LEVS Architecten
Locatie: Jan van Eijkstraat Amsterdam
Niet openbaar toegankelijk
 
Arnhem
Industriepark Kleefse Waard in Arnhem
Genomineerd in 2015
De opdrachtgever heeft een bestaand bedrijventerrein getransformeerd tot een vitale gemeenschap van bedrijven die bijdragen aan een duurzame wereld. Het project beperkt zich dan ook niet tot ruimtelijke ingrepen; het omvat tevens diverse collectieve voorzieningen en activiteiten. Elke euro die het industriepark opbrengt wordt daar opnieuw in geïnvesteerd. Het terrein is opnieuw ingericht – met ruimte voor een eigen waterzuivering – en bij de renovatie van de gebouwen was er veel aandacht voor hun cultuurhistorische waarde.
Opdrachtgever: Schipper Bosch
Ontwerp: West 8, OFFICE Kersten Geers David Van Severen, NL Architects, Buro Harro.
Niet openbaar toegankelijk
Assen
Nieuw Drents Museum
Genomineerd in 2012
Een wedstrijd voor de uitbreiding van het Drents Museum in Assen werd gewonnen door architect Erick van Egeraat. Opvallend aan zijn ontwerp is dat de nieuwe expositievleugel grotendeels onder de grond is komen te liggen. Hierdoor kon op het dak, dat is samengesteld uit een aantal licht hellende vlakken, een tuinlandschap worden aangelegd dat deel uitmaakt van de doorlopende groene zone rond het museum. Het monumentale koetshuis is getransformeerd tot hoofdentree; om het contrast tussen oud en nieuw te accentueren, is het op een glazen plint geplaatst.
Opdrachtgever: Provincie Drenthe
Ontwerp: designed by Erick van Egeraat
Locatie: Brink 1 Assen
Dvda: Het museum is tijdens gewone openingsuren geopend en tegen betaling toegankelijk: zie drentsmuseum.nl.
Beers
MIET air
Genomineerd in 2014
Een bevlogen opdrachtgever heeft van een verrommeld campingterrein een bijzondere culturele voorziening gemaakt: een ‘artist in residence’ voor beeldhouwers. Een beheerderswoning, een schuuratelier, een kasatelier en drie woon-werkpaviljoens zijn gegroepeerd op een ‘boerenerf’, waarop ook een zwemvijver is aangelegd.
Opdrachtgever: MIET Recreartpark
Ontwerp: NEXIT Architecten
Locatie: Grensweg 6 5437 NH Beers
Geopend op 4 en 5, 11 en 12 juli en alle zondagen in september
Culemborg
de Nieuwe Hollandse Waterlinie
Genomineerd in 2013
Vanwege de cultuurhistorische en landschappelijke waarde van de Nieuwe Hollandse Waterlinie besloot de gemeente een geplande uitbreiding niet te laten doorgaan. Een in verval geraakt fort werd opgeknapt en het inundatielandschap weer zichtbaar gemaakt. Op initiatief van een bewonersgroep is het fort ontwikkeld tot een actieve en succesvolle ontmoetingsplek.
Opdrachtgever: Gemeente Culemborg
Ontwerpers: RAAAF l Atelier de Lyon, Gent en Monk Architecten, Restauratiearchitectuur BBM, RPS/BCC.
Locatie: Fort Werk aan het Spoel, Goilberdingerdijk 40a, 4106LC Culemborg
Openbaar toegankelijk gebied, zie werkaanhetspoel.nl
Delft
Woonwijk Poptahof
Genomineerd in 2011
Purper en Amber zijn twee nieuwe woongebouwen in Poptahof – een Delftse woonwijk uit de jaren zestig waar tot voor kort verpaupering en sociaal-maatschappelijke problemen dreigden. In 2005 kwamen Woonbron en de gemeente overeen om in een gezamenlijke inspanning het tij te keren. De ingrepen beperken zich niet tot de fysieke vernieuwing; het sociale, economische en culturele programma is minstens zo belangrijk. Wijkbewoners zijn nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van het masterplan. Cruciaal zijn de investeringen in de openbare ruimte. Het is dan ook niet zonder betekenis dat de transformatie van Poptahof is begonnen met de aanleg van een nieuw, centraal park.
Opdrachtgevers: Woonbron Ontwikkelbedrijf in samenwerking met de gemeente Delft
Ontwerp: Molenaar & Van Winden Architecten en CHANGE.NL
Locatie: ten zuidwesten van het centrum van Delft en ten westen van het Reinier de Graafziekenhuis.
Openbaar toegankelijke woonwijk en park
Den Haag
Stadstuin Emma’s Hof
Genomineerd in 2012
Het Regentessekwartier in Den Haag is een aantrekkelijke woonwijk, maar met weinig groen. Tijdens een straatfeest in 2007 kwam het idee ter sprake om op een binnenterrein een openbare tuin aan te leggen op de plaats van een verpauperd pand. Zes buurtbewoners vormden daartoe een initiatiefgroep. Ze wisten de eigenaar van het pand, een projectontwikkelaar die er woningen wilde bouwen, ertoe te bewegen het terrein te verkopen. De initiatiefgroep werd een stichting, die erin slaagde bijna anderhalf miljoen euro bijeen te krijgen. De stadstuin, die in 2011 werd opgeleverd, werd aangelegd naar een ontwerp van Leonoor van der Linden – van Eck van Arcadis en bevat een huisje dat is ontleend aan een historisch koffiehuis in Wassenaar.
Opdrachtgever: Stichting Stadstuin Emma’s Hof
Ontwerp: ARCADIS
Locatie: Galileïstraat 44, 2561 TG Den Haag
Openbaar toegankelijk
Deventer
Havenkwartier Deventer
Genomineerd in 2015
Een aanvankelijk plan om het Havenkwartier op basis van een traditioneel masterplan te herontwikkelen, werd in 2006 door de gemeente ingetrokken. In plaats daarvan werd het gebied in handen gegeven van pakweg driehonderd kleine gebruikers en investeerders. Hierdoor kunnen de kwaliteiten van het gebied, inclusief het erfgoed, optimaal worden benut voor de vestiging van zowel bedrijven als woningen. Er is zowel ruimte voor nieuwbouw (waaronder zelfbouw), als voor hergebruik van voormalige bedrijfsgebouwen.
Opdrachtgevers: opdrachtgevers Havenkwartier
Ontwerp: We Love The City, Red Scape, JDWA, Studio Groen + Schild, MBVDA, Te Kiefte Architecten, Maurer United, Architects, DUS Architects, MuldersvandenBerk, I’M Architecten, Wenink + Holtkamp Architecten, Buro Duck, Studio DAT, MAKS Architecture & Urbanism, Studio Coenen, Atelier Architecten, Hollands zicht, Hoogte Twee Architecten, Hollands Huis.
Locatie: Mr. H.F. de Boerlaan 151 Deventer
Openbaar toegankelijk gebied, zie Havenkwartierdeventer.com
Diepenheim
de Heerlijckheid Diepenheim
Genomineerd in 2015
Al jaren nemen in Diepenheim kunst en cultuur een belangrijke plaats in. Met de Heerlijckheid Diepenheim hebben de vrijwilligers van de Kunstvereniging deze identiteit nog sterker in het Twentse stadje verankerd. In samenwerking met de gemeente is er een nieuw cultuurcentrum gekomen. Historisch waardevolle gebouwen hebben een nieuwe bestemming gekregen en de tuinen van herman de vries zijn opengesteld. Daarnaast verzorgt de Kunstvereniging een programma dat ook een aantal jaarlijkse evenementen omvat. Het waterschap Vechtstromen legde een gebied voor waterberging aan.
Opdrachtgevers: Kunstvereniging Diepenheim, gemeente Hof van Twente, Waterschap Vechtstromen.
Ontwerp: Architectenbureau Ten Dam / De Leeuw Diepenheim, Annemiek Bleumink
Locatie: Diepenheim
Openbaar toegankelijk
 
Diepenveen
Natuurderij KeizersRande in Diepenveen
Genomineerd in 2014
Hoofdbestanddeel van de Natuurderij is een nieuw opgeworpen terp met daarop een biologisch-dynamische boerderij. Het aangrenzende landgoed heeft hiermee een buitendijkse uitbreiding gekregen. Landbouw, natuur, ‘ruimte voor de rivier’ en recreatie versterken elkaar, in plaats van dat ze elkaar in de weg zitten.
Opdrachtgever: Stichting IJssellandschap
Ontwerp: Daad architecten, Van Paridon en de Groot, Alterra.
Locatie: IJsseldijk 35, 7431 RE Diepenveen
Niet toegankelijk vanwege broedseizoen
Enschede / Hengelo
Ecozuivering Kristalbad
Genomineerd in 2011
Het waterschap Regge en Dinkel treedt op als ‘vooruitgeschoven opdrachtgever’ van een project met vele participanten. Het doel van de herinrichting van het veertig hectare grote gebied is drieledig: het behoud en het versterken van de laatst overgebleven groene buffer tussen Hengelo en Enschede, het herstellen van de waterkwaliteit van de Elsbeek, en een forse uitbreiding van de bergingscapaciteit voor overtollig water. Er wordt gebruik gemaakt van het voor Nederland nieuwe concept van een ‘watermachine’ op basis van ecozuivering. Het resultaat is een sterke toename van het zelfreinigend vermogen van het oppervlaktewater. De ‘watermachine’ is meteen een recreatieve attractie. Vanwege de dominant aanwezige infrastructuur (een verkeersweg, een spoorlijn en een kanaal) is gekozen voor een krachtige ruimtelijk structuur, die veel wegheeft van een streepjescode.
Opdrachtgever: Waterschap Regge en Dinkel
Ontwerp: Abe Veenstra en Eelerwoude
Locatie: tussen Enschede en Hengelo, langs het Twentekanaal
Openbaar toegankelijk gebied
Groningen Assen
Drentsche Aa gebied
Genomineerd in 2015
Met bescheiden ingrepen heeft de opdrachtgever zich ingespannen om de grote landschappelijke en cultuurhistorische waarde van het stroomgebied van de Drentsche Aa beter tot haar recht te laten komen. Voor verschillende deelgebieden werden inrichtings- en beheerplannen ontwikkeld. De ruimtelijke samenhang in het landschap is beter zichtbaar gemaakt en op zes plaatsen zijn belvedères opgericht. Het langjarige project is een demonstratie van de Belvedère-gedachte: het bijeenbrengen van de ‘natuurwereld’ en de ‘erfgoedwereld’.
Opdrachtgever: Staatsbosbeheer regio Noord
Ontwerp: Strootman landschapsarchitecten Amsterdam
Openbaar toegankelijk gebied: Nationaal Park de Drentsche Aa
Katwijk aan Zee
Kustwerk Katwijk
Genomineerd in 2015
Vanwege de noodzakelijke kustversterking – en om een einde te maken aan de ongewenste situatie van een waterkering diedwars door het dorp liep – hebben het hoogheemraadschap Rijnland en de gemeente Katwijk een nieuwe waterkering langs de boulevard aangelegd. Het is een dijk die is verborgen in een duin, waarin een parkeergarage is opgenomen. Een technisch hoogstandje waarmee de opdrachtgever buiten de gebaande paden is getreden.
Opdrachtgevers: Hoogheemraadschap Rijnland en gemeente Katwijk
Ontwerp: Royal Haskoning DHV, Okra Landschapsarchitecten, Arcadis.
Locatie: Boulevard Katwijk aan Zee
Openbaar toegankelijk gebied
Noordwijk
Dagbesteding Duinzone
Genomineerd in 2011
Het perspectief van de cliënten, waarvan de meesten lijden aan een vorm van autisme, was het uitgangspunt voor de architectonische en landschappelijke opzet van de Dagbesteding Duinzone in Noordwijk. De opdrachtgever vroeg de ontwerpers van Onix zich grondig in de leefwereld van de gebruikers te verdiepen. De vormconcepten die hiervan het resultaat zijn, zijn onder meer ontleend aan de gefragmenteerde manier waarop autistische cliënten de ruimte ervaren. En omdat de cliënten in de visie van de opdrachtgever mooi zijn door hun imperfectie, is ook in de architectuur ernaar gestreefd om ‘de schoonheid van imperfectie’ tot uitdrukking te laten komen.
Opdrachtgever: ’s Heeren Loo
Ontwerp: Onix, Niek Roozen
Locatie: Zwarteweg Noordweg
Openbaar toegankelijk gebied
Rotterdam
Gebiedsontwikkeling Katendrecht
Genomineerd in 2011
Bij de vernieuwing van het schiereiland Katendrecht stond de gemeente Rotterdam met haar partners voor een dubbele opgave: de renovatie van het bestaande woongebied en de transformatie van de voormalige haventerreinen. Het ‘rauwe’ karakter van Katendrecht werd niet weggepoetst, maar welbewust ingezet om het gebied zijn bijzondere sfeer te laten behouden. Een groot deel van de vooroorlogse woningen wordt gerenoveerd, waarbij een deel wordt aangeboden als ‘kluswoning’. Als aanvulling op de bestaande woningvoorraad zorgt de nieuwbouw vervolgens voor nieuwe woonmilieus. Naast woningen omvat het programma ook voorzieningen, waaronder een brede school, een zorgcentrum en een Chinese kerk. In de gebiedsontwikkeling heeft samenwerking tussen de gemeente, de deelgemeente Feijenoord en de private opdrachtgevers Proper Stok en Woonstad Rotterdam steeds voorop gestaan.
Opdrachtgevers: Stadsontwikkeling gemeente Rotterdam i.s.m. deelgemeente Feijenoord, Woonstad Rotterdam en Proper-Stok
Ontwerp Stadsontwikkeling gemeente Rotterdam, diverse architecten
Openbaar toegankelijk stedelijk gebied
Rotterdam
Test Site Rotterdam
Genomineerd in 2013
Het jonge bureau ZUS gaf de aanzet voor een alternatieve strategie voor de stagnerende ontwikkeling van het Central District in Rotterdam. Een grote groep partners heeft zich hiertoe tijdens de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam 2012 verenigd in de Test Site Alliantie, met ZUS in de rol van curator. Het meest opvallende van de achttien deelprojecten is de deels opgetilde voetgangersroute (Luchtsingel) van Rotterdam Centraal naar de voormalige Hofpleinlijn. Een voorbeeld van ‘spontane’, bottom up gebiedsontwikkeling.
Opdrachtgevers: ZUS en IABR
Ontwerp: ZUS
dagvandearchitectuur-rotterdam.nl/de_luchtsingel.html
Rotterdam
Superkubus
Genomineerd in 2014
Tussen de kubuswoningen van Piet Blom (een gemeentelijk monument) bevinden zich twee grote kubussen. Een ervan is verbouwd om huisvesting te bieden aan ex-gedetineerden. De woningcorporatie heeft durf getoond door het gebouw een functie te geven die niet onomstreden is. Door zijn bijzondere vorm was de herbestemming van de ‘superkubus’ bovendien een lastige ontwerpopgave.
Opdrachtgever: Stichting Woonbron
Ontwerp: Personal Architecture Rotterdam
Locatie: Overblaak Rotterdam
Niet openbaar toegankelijk
Utrecht
Máximapark
Genomineerd in 2011
Midden in de grootste nieuwbouwlocatie van Nederland werd halverwege de jaren negentig driehonderd hectare tuinbouwgrond gereserveerd voor een park. West 8 maakte vervolgens een intelligent ontwerp, dat naast een aantal krachtige basiselementen – waaronder het Lint: een slingerende groene zone met een asfaltpad, tien kilometer lang – een grote mate van flexibiliteit heeft. Dat laatste is onontbeerlijk, omdat er van het begin af aan weinig zekerheid bestond over de beschikbare budgetten en de grondverwerving. In de randen van het park is op beperkte schaal en onder strenge beeldregie woningbouw mogelijk. Door de flexibiliteit van het plan kunnen steeds delen van het ontwerp worden uitgevoerd op plekken waar grond (en geld) beschikbaar komt. Het heeft ertoe bijgedragen dat de bewoners van Leidsche Rijn zich het park al snel hebben kunnen toe-eigenen.
Opdrachtgevers: Gemeente Utrecht, Projectbureau Leidsche Rijn
Ontwerp: West 8
Openbaar toegankelijk park
Zaandam
Centrumplan Inverdan
Genomineerd in 2013
Om de ruimtelijke samenhang, de sociaaleconomische structuur en het verblijfsgebied te verbeteren, is het stationsgebied van Zaandam grondig onder handen genomen. Door de karakteristieke architectuur heeft het gebied een uitgesproken identiteit gekregen, die zowel bewoners als bezoekers (waaronder veel toeristen) blijkt aan te spreken.
Opdrachtgever: gemeente Zaanstad
Ontwerpers: Soeters van Eldonk, WAM Architecten, DOK Architecten, Nunc, Scala Architecten, architectenbureau Butzelaar Van Son, Döll Atelier voor bouwkunst, Geurst en Schulze architecten, Heren 5 Architecten, Simon Sprietsma.
Locatie: Centrum Zaanstad
Openbaar toegankelijk gebied

Foto’s: Saskia Voest, Simone van Es, Fedde de Weert, IPKW, Jeroen Musch, J. Collingridge, gemeente Katwijk, Heerlijckheid Diepenheim, Monique Boeijaart.