Master Class Ontwerpkracht en Energietransitie helpt gemeenten energiebeleid te verduurzamen – Architectuur Lokaal

Veel gemeenten, provincies en regio’s werken hard aan innovatieve manieren om de energietransitie vorm te geven. Het aantal overheden dat zichzelf de lastige opgave heeft opgelegd om ‘energieneutraal te zijn in 2025’ is opmerkelijk groot. Begrippen als ‘energieneutraal’ en ‘circulaire economie’ duiken regelmatig op. Maar hoe werk je concreet toe naar zo’n ambitieus doel? Hoe kun je beleid voor energietransitie vormgeven vanuit een brede visie op duurzaamheid? IABR en Architectuur Lokaal organiseren een tweedaagse Master Class Ontwerpkracht voor bestuurders op 2 en 3 juni 2016, binnen de inspirerende omgeving van de zevende editie van de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam: IABR–2016–THE NEXT ECONOMY.

Nieuwe Master Class
Op 2 en 3 juni 2016 organiseren IABR en Architectuur Lokaal de tweede Master Class Ontwerpkracht. Na een succesvolle eerste editie op Texel over toerisme en duurzame ruimtelijke ontwikkeling richt deze Master Class zich op het ontwikkelen van inzicht in de factoren die bij het vormgeven aan energietransitie cruciaal zijn. Hoe kan een integrale benadering daarbij helpen?
Steden zijn complexe, uitgestrekte en dynamische systemen die in uiteenlopende behoeften van bewoners moeten voorzien. In deze systemen komen stofstromen zoals water, voedsel, energie, mensen en cargo samen. Om efficiënt te kunnen werken aan energietransitie is dan ook niet alleen kennis van het energiesysteem als zodanig nodig, maar ook van de bredere context waarbinnen dit systeem opereert en de stofstromen waarmee het interfereert. Het benaderen van de stad als een metabolisme biedt daarvoor productieve handvatten.

Energie ambities
In deze Master Class gaan de deelnemende gemeenten, provincies en regio’s op zoek naar antwoorden voor opgaven in hun eigen regio aan de hand van een vooraf geformuleerde casus. Op welk schaalniveau kan uw energieambitie optimaal functioneren? Hoe zien de bestaande energiesystemen eruit? Waar zit de over- of juist ondercapaciteit? Hoe zit het metabolisme van uw stedelijke regio in elkaar en waar is winst te behalen door het slimmer op elkaar betrekken van deze stofstromen? En heel praktisch: welke gegevens (data) heeft u nodig om met de energieopgave aan de slag te gaan? Hoe brengt u die uiteenlopende data op een coherente manier samen zodat het informatie wordt en u ermee kunt werken? In het productief combineren van data (informatie) en ruimtelijke ontwikkeling kunnen ontwerpers een belangrijke rol spelen. Ontwerpers kunnen niet alleen laten zien wat er kan, maar ook wat je zou kunnen willen – van analyse tot het verbeelden van keuzemogelijkheden en het visualiseren van de effecten van de verschillende strategieën.

Drie gemeenten en/of provincies en waterschappen kunnen deelnemen
Deze Master Class staat onder leiding van Master Dirk Sijmons, curator van IABR-2014-URBAN BY NATURE en Ateliermeester van het IABR-Projectatelier Rotterdam: Stedelijk Metabolisme. Hij wordt bijgestaan door Olv Klijn en Eric Frijters (.FABRIC, ontwerpend onderzoek voor IABR-Projectatelier Rotterdam: Stedelijk Metabolisme) en Jasper Hugtenburg (H+N+S, ontwerpend onderzoek naar de Energietransitie voor IABR-2016-THE NEXT ECONOMY). Aandachtspunten zijn energietransitie, integrale ontwikkeling, regionale regie, draagvlak en ruimtelijke impact van energiebeleid.
Aan deze Master Class kunnen maximaal drie gemeenten (of provincies, of waterschappen) deelnemen. Per bestuurder kunnen maximaal twee door de bestuurder uitgenodigde partners aansluiten. Gezien de portefeuille-overschrijdende thematiek verdient het aanbeveling een college-brede delegatie samen te stellen.

Voorlopig programma
(aan te scherpen naar aanleiding van de cases van de deelnemers)

2 juni 2016

• 14.30 Aankomst in de Fenixloods II. Welkom door Ronald Schneider (wethouder Stedelijke Ontwikkeling en Integratie van de gemeente Rotterdam voor Leefbaar Rotterdam).
• 14.45 Openingslezing door Master Dirk Sijmons
• 15.45 Nulmoment: presentatie van de cases door de ontwerpers. Ruimtelijke analyses door Olv Klijn and Eric Frijters (.FABRIC ) en  Jasper Hugtenburg (H+N+S)
• 16.30 Gesprek onder leiding van Indira van ’t Klooster (Architectuur Lokaal)
• 17.30 Borrel
• 19.00 Diner
• 22.00 Optioneel: overnachting in SS Rotterdam

3 juni 2016

• 8.00 Ontbijt in hotel
• 9.00 Uitchecken en bagage mee. Vertrek te voet naar de Fenixloods II.
• 9.15 Ontvangst en koffie
• 9.30 Welkom door Maarten Hajer (curator IABR-2016) en George Brugmans (directeur IABR). Rondleiding over de IABR-tentoonstelling.
• 11.30 Nulmeting: Reflectie op thematiek in relatie tot energietransitie.
• 12.30 Lunch
• 13.30 Herijking: verdelen in drie groepen
• 15.30 Implementatie nieuwe kennis: plenaire afsluiting, presentatie door de wethouders. Welke inzichten zijn opgedaan? Presentatie door bestuurders (3×15 minuten). Het Antwoord per casus op de Vraag van Dirk Sijmons, en hoe verder na de workshop. Reactie van Dirk Sijmons.
• 16.30 Borrel
• 18.00 Einde

Deelname en kosten
Voor meer informatie over deelname, programma en kosten: mail naar Indira van ’t Klooster (Architectuur Lokaal).

Achtergrondinformatie
Het uitgangspunt voor deze Master Class vormen de resultaten van IABR–2014–Projectatelier Rotterdam, opgezet door de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR) en de gemeente Rotterdam en met de actieve participatie van Havenbedrijf Rotterdam, het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en TNO. Gedurende anderhalf jaar werkte .FABRIC samen met James Corner Field Operations (New York), onder leiding van Ateliermeester Dirk Sijmons, samen met bestuurders, ambtenaren, ondernemers en andere stakeholders aan het in kaart brengen van het metabolisme van Rotterdam om op die manier te komen tot meer duurzame ontwikkelingsmodellen voor stad en regio.

De resultaten die het IABR–Projectatelier Rotterdam heeft opgeleverd, zijn ook relevant in andere regio’s waar energieopgaven in samenhang met andere ambities aangepakt moeten worden bijvoorbeeld voor gemeenten die een visie op duurzame energietransitie ontwikkelen. Of regio’s waar scherpe doelen worden gesteld op het gebied van hernieuwbare energiebronnen, en waar de juiste balans tussen innovatie en behoud moet worden gevonden.

Om die kennisuitwisseling mogelijk te maken, heeft de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR) aan Architectuur Lokaal (landelijk kenniscentrum voor opdrachtgeverschap) gevraagd een serie Master Classes Ontwerpkracht te ontwikkelen waarin ambitieuze bestuurders hun eigen opgaven tegen het licht kunnen houden en in uitwisseling met elkaar tot nieuwe kennis en inzichten kunnen komen.

De Master Class biedt u de gelegenheid om uw eigen casus in te brengen. Met de inzet van ervaren ontwerpers en experts, en onder leiding van Master Dirk Sijmons werkt u binnen uw opgave aan integrale oplossingen. In de voorbereidingsfase wordt uitgebreid de tijd genomen om met u en uw ambtenaren in gesprek te gaan over uw casus. Afhankelijk van de casus die u meebrengt, wordt de specifieke focus van de Master Class aangescherpt.

Vorige en volgende Master Class

Het College van Gilze en Rijen luistert naar Master Dirk Sijmons bij de Master Class Texel. Foto: Stefan Krofft

Vorige Master Class
Meer informatie over de eerste Master Class over Goed Rentmeesterschap op Texel vindt u hier.

Volgende Master Class
De derde en laatste Master Class over De Gezonde Stad vindt plaats in het najaar 2016.

De Masterclass Ontwerpkracht wordt mede mogelijk gemaakt met een bijdrage van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie