Architectuur en onderwijsgebouwen – Architectuur Lokaal

Kunstcluster, Tilburg. Ontwerp van Jo Coenen

Vier excursies voor gemeenten als nieuwe opdrachtgevers voor scholenbouw: naar Den Haag, Groningen, Tilburg en Rotterdam.

Per 1 januari 1997 is de verantwoordelijkheid voor de huisvesting van het primair en voortgezet onderwijs door het Rijk overgedragen aan de gemeenten. Gemeenten moeten, in nauw overleg met schoolbesturen, zorg dragen voor schoolgebouwen die de tand des tijds kunnen doorstaan. De huisvesting van scholen kan niet worden beschouwd als commerciële ‘vastgoedontwikkeling’ maar draait om het streven naar goede, duurzame gebouwen die de waarden en normen van de huidige samenleving overbrengen aan de nieuwe generatie. Naast alle financiële, ruimtelijke en onderwijskundige aspecten is dit bij uitstek een culturele opgave. Gemeenten kunnen (moeten!) de bouw of verbouw van schoolgebouwen aangrijpen als voorbeeldproject in het kader van het architectuurbeleid.

In Nederland is het volgens de jury van de Scholenbouwprijs 1996 nog treurig gesteld met de kwaliteit van onderwijsgebouwen, blijkens het volgende citaat uit het bijhorende boek: ‘De jury heeft 31 schoolgebouwen aan een nauwkeurig onderzoek onderworpen, een achttal ervan werd bezocht. Daar is de jury tot de spijtige en voor haar onthutsende conclusie gekomen dat slechts twee scholen de toets der kritiek glanzend konden doorstaan. Voor een gezonde ontwikkeling van het onderwijs, zo goed als voor de kwaliteit van de gebouwde omgeving van ons land is dat volstrekt onvoldoende. De jury beveelt met name de overheden aan krachtige impulsen te ontwikkelen om aan deze situatie een halt toe te roepen en wil zich tegelijkertijd tot de direct betrokkenen bij het tot stand brengen van nieuwe schoolgebouwen wenden (ir. K. Rijnboutt, blz. 6).’

Architectuur Lokaal organiseerde daarom samen met Kunst en Bedrijf, Staro (Stichting Architecten Research Onderwijsgebouwen) en ICS Adviseurs vier excursies naar Den Haag, Groningen, Tilburg en Rotterdam. In alle excursies kwamen thema’s aan bod die op dit moment spelen bij de bouw en verbouw van schoolgebouwen. Aan de excursies namen 85 gemeentebestuurders, ambtenaren en schoolbestuurders deel. De excursies werden vooral begeleid door architecten en schooldirecteuren.

Den Haag: Inpassing van onderwijsgebouwen in het stedelijk weefsel. De Haagse Hogeschool (Hans van Beek, Atelier PRO), Het Johan de Witt College (Campman, Tennekes de Jong Architekten) en Het Kompas (Cees Willems, Brasser Teeuwisse Willems architecten en adviseurs). Olv. Cees Willems, 7 november 1997.

Groningen: Het opdrachtgeverschap bij onderwijsgebouwen.
Projectbureau Vensterscholen (gemeente Groningen), Van Lieflandschool en Hanze Hogeschool (Jurjen van der Meer, Karelse van der Meer), Gomarus-college (Cor Kalfsbeek, Architektenburo C. Kalfsbeek b.v.) Olv. Ypke Gietema, als opdrachtgever betrokken bij de nieuwe Academie van Bouwkunst Groningen. 14 november 1997.

Tilburg: Gemeentelijk architectuurbeleid en onderwijsgebouwen.
Brabants conservatorium/dansacademie Brabant (Jo Coenen, Jo Coenen & Co Architects), De Petteflet (Peter van Hoogmoed, AS Architecten), College Beroeps-onderwijs Midden Brabant, sector techniek (Dré Storimans, Architektenburo Storimans b.v.), Academie voor Architectuur en Stedebouw (H. Maaskant). Olv. Frans Gijsbers, hoofd ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, 20 november 1997.

Rotterdam: de functies van schoolgebouwen
Albeda-college (Ron Leenheer, Kruisheer Elffers b.v.) en scholen in de nieuwbouwwijk Prinsenland. Olv. Ton Idsinga, 28 november 1997.

Lees ook ‘Onderwijs: bouwen aan de samenleving’, Architectuur Lokaal #19