Aanmelding openbare colleges Landschap met Dirk Sijmons geopend – Architectuur Lokaal

Op 15 oktober gaat de zevendelige reeks openbare colleges ‘Landschap met Dirk Sijmons’ van start. De colleges worden, telkens met coreferenten, maandelijks gehouden in Utrecht.
Dirk Sijmons is emeritus hoogleraar Landschapsarchitectuur aan de TU Delft en heeft een lange staat van dienst en toont zich in zijn publicaties nauw betrokken bij de ontwikkelingen die plaatsvinden in het landschap. Hij stelt vragen als: wat is er gebeurd met het Nederlandse landschap en wat zijn de toekomstige ontwikkelingen? Hoe wordt de energietransitie zichtbaar in het landschap? Hoe zetten we de traditie van zelf land maken op een goede manier voort? En is er nog aandacht voor het landschap in de politiek?

Architectuur Lokaal heeft Dirk Sijmons gevraagd om in een zevendelige reeks colleges zijn visie en kennis van de verschillende aspecten van het landschap te delen met een breed publiek. Per college zullen twee gerenommeerde co-referenten zorgen voor verbreding en verdieping van het onderwerp.
De collegereeks Landschap met Dirk Sijmons begint op 15 oktober 2019 en vindt maandelijks plaats in de Gertrudiskapel in Utrecht, telkens op een dinsdagavond (behalve 13 februari, dat is een donderdag); zie locatie informatie hieronder.

Achtergrond en vraagstelling
Als de voortekenen niet bedriegen staat het Nederlandse landschap opnieuw aan de vooravond van een aantal ingrijpende veranderingen. Transities op het gebied van energie, van landbouw, van mobiliteit, een flinke woningbouwopgave en dit alles met de nodige urgentie vanwege de klimaatproblematiek die ook zijn sporen zal nalaten. Nu is verandering een van de wezenskenmerken van het landschap. Dat gebeurt autonoom, want het is een levend amalgaam van allerlei natuurlijke en sociale processen, het gebeurt gepland als er nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen moeten worden ingepast en vormgegeven, en het gebeurt tegenwoordig ook gedwongen nu we onze topografie en waterhuishouding aan moeten passen aan het veranderende klimaat. Nu hebben we een mooi, maar niet onberispelijk, track record in ons land als het gaat om het zodanig vormgeven van die veranderingen, dat ons (stads)landschap mooi en leefbaar blijft. Collectieve arrangementen, slimme governance, planmatig handelen en ontwerp hebben hierin alle vier een belangrijke rol gespeeld.
Is er nog politiek draagvlak voor ‘aandacht voor het landschap’? Als we dat afleiden uit het aantal Kamervragen over bijvoorbeeld ‘landschapspijn’, ‘kustbebouwing’, ‘distributiedozen’, ‘windparken’ of ‘megastallen’ is er zelfs sprake van een groeiende aandacht, maar het rijk gaat er niet meer over. De verantwoordelijkheden voor het landschap zijn gedecentraliseerd en provincies en gemeenten geven daar met wisselend succes en verschillend inhoud aan. Misschien moet het heil voor het landschap voortaan wel komen uit goed uitgevoerde programma’s en projecten. Tijd voor een update. Wat komt er op ons af? Gaat het ons dat ook deze keer weer lukken om een betekenisvolle laag aan het landschap toe te voegen?

Voor wie?
De collegereeks staat open voor professionals, studenten en alle anderszins geïnteresseerden. Zij krijgen een helder en volledig overzicht van achtergrond, ontstaansgeschiedenis, absorptievermogen en toekomstige ontwikkelingen van het Nederlandse landschap. Achterliggende structuren en mechanismen, maar ook de invloed van politieke, economische, maatschappelijke en sociale ontwikkelingen komen aan bod. De collegereeks draagt bij aan kennisopbouw over het Nederlandse landschap.

Data en programma

• Het college van 15 oktober 2019 is gewijd aan de simpele vraag ‘Wat is landschap?’. Deze vraag is helemaal niet zo makkelijk te beantwoorden. Er zijn vele invalshoeken die gebruikt kunnen worden om landschap te karakteriseren. Deze matrix aan betekenissen levert aanknopingspunten voor heel verschillende visies op het fenomeen landschap die in deze leergang worden belicht.
• Op 19 november 2019 gaat het over de geschiedenis van het landschap. Hebben de Nederlanders Nederland eigenlijk wel gemaakt? De duizend jaren van de ontginningsgeschiedenis van onze delta heeft een rijk gedifferentieerd landschap opgeleverd. De historische geografische reis wordt gecompleteerd door naoorlogse transformaties van ons landschap te belichten.
• Het thema van de avond op 10 december 2019 is de parallelle geschiedenis van het landschap van ‘de anderen’, en laat de effecten zien van de veranderingen in grondgebruik op de levende have waarmee we ons territorium delen. De dynamiek van de verspreiding van plant- en diersoorten van de prehistorie tot de ‘rewilding’ van Europa is fascinerend.
• Op 14 januari 2020 komt de vraag aan de orde van wie het landschap eigenlijk is. Is het van de grondeigenaren en boeren of is het een collectief bezit van ons allemaal? Als casus worden het ‘Deltaplan Biodiversiteit’ en de openbaarheid van het landschap behandeld. Werkt het poldermodel eigenlijk wel in de polder?
• In het college van 13 februari 2020 kijken we naar de stedelijke laag van het landschap. Is ons land een dicht bebouwd landschap of is het een dun bebouwde stad, is een vraag die al sinds de zestiende eeuw met recht gesteld kan worden. Wat betekent deze complexe verwevenheid voor het huidige debat?
• Op 10 maart 2020 snijden we de ingrijpende veranderingen aan, die ons landschap zal ondergaan onder invloed van aanpassing aan de effecten van klimaatverandering, ook op het gebied van waterveiligheid, droogte en de zoetwatervoorziening. Maar ook door de energietransitie naar duurzame bronnen waarvan de infrastructuur geleidelijk overal zichtbaar wordt.
• De reeks wordt afgesloten op 14 april 2020 met het vraagstuk hoe een nieuw betekenisvol hoofdstuk aan de geschiedenis van ons cultuurlandschap kan worden toegevoegd. Wat is de rol van ontwerpers? Nemen de grote veranderaars van het landschap wel voldoende verantwoordelijkheid? Of moet rugwind door adequaat beleid op rijks, provinciaal en gemeentelijk niveau daarvoor zorgen?

Punten voor Permanente educatie (PE) en voor de Regeling Bij- en nascholing van het Architectenregister
Deelname aan een college is op te voeren als 2 uur bij- en nascholing voor de Wet op de architectentitel en 2 PE-punten. Certificaten worden na afloop van elk college verstrekt.

Voertaal
Alle colleges zullen in het Nederlands worden gegeven.

Locatie en tijden Gertrudiskapel, Willemsplantsoen 1C, Utrecht (onderdeel van congres- en vergadercentrum In de Driehoek). De Gertrudiskapel ligt op loopafstand van NS Station Utrecht Centraal. Parkeren kan in Garage Springweg of Garage Rijnkade.

19.00 uur: inloop met koffie/thee; 19.30 – 21.30 uur: college.

Kosten De kosten zijn € 17,50 per college; studenten € 10,00. Korting bij aanmelding voor gehele reeks: 7 colleges voor € 100,00 (studenten € 50,00).

Bedragen incl. btw.

Vragen: mail naar Vincent Kompier.
Aanmelding voor de colleges is niet meer mogelijk.

De collegereeks Landschap met Dirk is mogelijk gemaakt in het kader van Samen werken aan ontwerpkracht, Actieagenda Ruimtelijk Ontwerp 2017-2020