Verslag Der Elefantenkäfig – Architectuur Lokaal

Der Elefantenkaefig Carlswerk Keulen, april 2012

In april 2012 organiseerde het Consulaat-Generaal der Nederlanden te Düsseldorf meerdere bijeenkomsten, de zogenaamde ‘Maand van de Nederlandse Architectuur’. Doel van de bijeenkomsten was het promoten van de Nederlandse kennis en conceptuele denkkracht in Duitsland. Zowel in Duitsland als in Nederland is herbestemming en leegstand een belangrijke opgave voor de toekomst. Daarom is Architectuur Lokaal gevraagd om volgens De Olifantenkooimethode jonge ontwerpers en ontwikkelaars uit beide landen met elkaar in gesprek te brengen rond het thema: hergebruik van bestaande gebouwen. Tijdens deze Elefantenkäfig zijn vier stellingen geformuleerd die op de conferentie ‘Bauen im Bestand’ op 24 april door een afgezant van de Olifantenkooi mee werden genomen in de paneldiscussie.

Observaties van de deelnemers •    Leegstand in Duitsland lijkt geen stedenbouwkundig of sociaal probleem, maar vooral economisch georiënteerd. •    Keulen is een arme stad. Weinig grond in overheidsbezit, weinig uitbreidingsmogelijkheden. •    In Nederland lijkt het vanzelfsprekender om de omliggende stad te betrekken bij leegstaande gebouwen. •    In Duitsland bestaat een voorkeur voor grote verhuurbare units en is weinig ervaring met vele, kleine huurders. •    Functiemenging is in Nederland gebruikelijker dan in Duitsland, niet alleen met betrekking tot voorzieningen, maar ook met betrekking tot woningen. •    Monumentenzorg is in Duitsland nationaal geregeld, gemeentelijke Monumentenzorg bestaat niet. Dat betekent dat onderhandelingen met Monumentenzorg langdurig en ingewikkeld kunnen zijn, en niet altijd in het belang van de gemeente waarin het monument staat.

•    Ervaringen met betrekking tot tijdelijk gebruik zijn in beide landen beperkt.

Deelnemers en statements BONUS/MALUS – Thomas Kazmierczak, Xander van Beers, Ralf Pasel, Marco Broekman

Leegstand moet worden aangewend om optimale aansluiting met omliggend gebied te bewerkstelligen en kleine bedrijven een kans te geven.

FREEZONE/economic Christiania/users paradise – Philip Nordsieck, Pascal Wauben, Matthias Rottman, Maarten van Tuijl
Laat ontwikkelaars en gebruikers binnen de gebiedsgrenzen hun eigen regels maken, dan rendeert het gebied het snelst. Daarna kan worden nagedacht over aansluiting met de omgeving.

ZUSAMMEN AM TISCH/leads to Utopia – Björn van Rheenen, Leon Erkelens, Wolfgang Honecker
Een optimale combinatie van concept en proces (NL) en een heldere pve en uitwerking van ontwerp (DE) leidt tot de beste kansen voor leegstand.

MEDIATOR – Rita Strasser, Ralph Kley, Taco Meerpoel, Eric Frijters
Het leegstandsprobleem is geen probleem op het gebied van ontwerp of ontwikkelaars. Het is een procedureel probleem veroorzaakt door het onvermogen van de verschillende partijen om het collectieve belang te vinden.

De Olifantenkooi
De Olifantenkooi, het debatplatform van Architectuur Lokaal, is bedoeld om jonge ontwikkelaars, opdrachtgevers en ontwerpers met elkaar in contact te brengen. Het is een open platform waar iedereen aan deel kan nemen om te discussiëren en te debatteren. Dat gesprek vindt op verschillende manieren en op onregelmatige momenten plaats. De Olifantenkooi is ook een pamflet met korte, tot nadenken stemmende teksten die in een bijzondere vormgeving worden samengebracht. De Olifantenkooi/YD2M is tot slot een groep ontwikkelaars en architecten die in een heel vroeg stadium bij elkaar komt en hun expertise deelt. Dat leidt tot verfrissende ontwerpideeën waarbij haalbaarheid al is meegenomen in het conceptplan.