Eindhoven – Bloemenbuurt-Zuid, Kopersvereniging Madelief

Vernieuwing van een buurt uit de jaren twintig waarbij zowel huurders als kopers een maximale invloed krijgen.

Bloemenbuurt-Zuid in Eindhoven is in 1920-1921 gebouwd als tuinstad met een rechthoekig patroon van smalle straten en bloksgewijze verkaveling. Na 80 jaar is de arbeidersbuurt vergrijsd en zijn de woningen sterk verouderd. Gemeente, bewoners en woningcorporatie Domein maken een plan om het gebied te vernieuwen en de bevolking te verjongen. Besloten wordt alle woningen te slopen en 324 nieuwe woningen te bouwen. Een stedenbouwkundig plan met een gedetailleerd beeldkwaliteitplan moet garanderen dat bij deze vernieuwing het karakter van de buurt behouden blijft. Binnen dat kader gaan kopers én huurders als opdrachtgever bepalen hoe de buurt eruit komt te zien.

De opdrachtgever en opgave
Het experiment waarbij zowel huurders als kopers een maximale invloed krijgen, vraagt een lange voorbereidingstijd. Al in 2002 begint het overleg tussen Domein en BIEB, de organisatie die de bewoners gaat ondersteunen. In 2006 tekenen de gemeente en Domein de overeenkomst die vastlegt hoe planontwikkeling en bewonersparticipatie zal worden geregeld. Bij die gelegenheid wijst de wethouder Bloemenbuurt-Zuid aan als gemeentelijk pilot-project voor de toepassing van CPO. In 2009 start de bouw van het eerste blok van 25 woningen dat wordt ontwikkeld door kopersverening Madelief. Deze lange planvoorbereiding is te verklaren uit de gecompliceerde en lastig te financieren opgave. De initiatiefnemers kozen ook niet voor de makkelijkste weg door bewoners behalve de eigen woning ook de binnenterreinen en de openbare ruimte mee te laten vormgeven. Madelief werkt onder begeleiding van BIEB het plan voor hun bouwblok uit met het Delftse bureau Hulshof Architecten. Het vooraanzicht van de woningen is sterk bepaald door het beeldkwaliteitplan. Dat de gemeentelijke voorwaarden toch ruimte bieden voor variatie, blijkt uit de plattegronden en de achterzijde van het complex.

Resultaat
Wanneer in 2009 de bouw van Madelief begint, wijst de voorzitter van de kopersvereniging op het resultaat dat op dat moment bereikt is: ‘Als  ik naar die 25 verschillende plattegronden kijk, denk ik: er is geen projectontwikkelaar die dat kan. Als Madeliefjes zijn we daar supertrots op. Variatie is het sleutelwoord, want ieder mens is anders…’. Projectleider Ben Kaiser van Domein benadrukt dat vooraf de kaders scherp en duidelijk moeten zijn, maar ook niet ingewikkelder dan nodig. Wethouder Mary Fiers heeft lof voor de bewoners die zo lang hebben meegedacht. Dat de leden van de kopersvereniging het al die jaren hebben volgehouden is één van de succesfactoren van het project.