Superman in de stad – Architectuur Lokaal

Slideshow

Een stadsbouwmeester kan als vaste, onafhankelijk adviseur bijdragen aan eenduidig, deskundig, samenhangend beleid en de ontwikkeling van visies op ruimtelijke ontwikkelingen op lange termijn. Op welke wijze kan hij het gemeentebestuur van dienst zijn? Wat kan een wethouder of raadslid van hem verwachten, of van hem vragen? Met welke opdracht en onder welke condities kan hij worden aangesteld?

Deze vragen en meer werden ter discussie gesteld in een paneldiscussie met Max van Aerschot (stadsbouwmeester Haarlem), Noud de Vreeze (stadsarchitect Amersfoort), Luuk Tepe (stadsbouwmeester Openbare Ruimte gemeente Arnhem), Tjerk Ruimschotel (supervisor stedenbouw gemeente Groningen) en vier wethouders onder voorzitterschap van Jaap Modder (voorzitter Stadsregio Arnhem – Nijmegen en hoofdredacteur S&RO). De bijeenkomst werd geopend en afgesloten door Rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol.

De bijeenkomst was bedoeld voor gemeentebestuurders en kwaliteitsbewakers op gemeentelijk en provinciaal niveau, om zoveel mogelijk gemeenten bekend te maken met het fenomeen stadsbouwmeester. Maar ook om bestuurders van informatie te voorzien opdat zij de juiste beslissing kunnen nemen bij het mogelijk aanstellen van een stadsbouwmeester. Tegelijkertijd was het een aanzet voor de totstandkoming van een platform van stadsbouwmeesters als personificatie van de architectuurambities van de stad en als bundeling van kracht en kennis om gezamenlijk in te zetten voor ruimtelijke kwaliteit in Nederland.

De stadsbouwmeester als personificatie van de stad en architectuurambitie gaat iedereen aan. Daarom was iedereen die geïnteresseerd is en belang heeft bij dit onderwerp van harte welkom mee te praten.

Achtergrond
In 2008 werd Noud de Vreeze aangesteld als stadsarchitect in Amersfoort. Deze functie is het gevolg van een initiatief van de gemeenteraad, die de behoefte had aan één persoon die zich op een allesomvattende wijze zou bemoeien met de architectuur en de stedenbouw van de stad en die beleid zou ontwikkelen om de kwaliteit daarvan te verbeteren. Uit het debat dat daarop volgde, bleek dat een stadsarchitect eigenlijk een superman moet zijn, die over alles zou moeten kunnen adviseren, vooral als zich kansen voordoen of juist als kansen gemist dreigen te worden. In Haarlem werd in 2008 Max van Aerschot aangesteld als stadsbouwmeester omdat het College meer regie wil voeren op de ruimtelijke ontwikkelingen in de stad. Zijn belangrijkste taak is het College adviseren over stedelijke ontwikkeling, ruimtelijke ordening en ruimtelijke kwaliteit. Bovendien heeft hij een onafhankelijke inhoudelijke positie binnen de nieuwe afdeling Stedenbouw en Ontwerp van de gemeente Haarlem.

Het Rijk laat zich adviseren over ruimtelijke kwaliteit en architectuurbeleid door het College van Rijksadviseurs, waarvan Rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol de voorzitter is. Bijna de helft van de provincies heeft een adviseur ruimtelijke kwaliteit. Maar van de 431 gemeenten in Nederland heeft slechts een tiental een onafhankelijke adviseur voor integraal ruimtelijk beleidsadvies. Dat is verrassend weinig!

Op initiatief van en in samenwerking met Max van Aerschot en Noud de Vreeze organiseerde Architectuur Lokaal in 2009 een reeks bijeenkomsten voor stadsarchitecten en stadsbouwmeesters uit heel Nederland om gemeenschappelijke thema’s, bevindingen en ervaringen aan de orde te stellen. Gezamenlijk benaderden zij Architectuur Lokaal met de vraag om het fenomeen opnieuw in kaart te brengen. Niet om de verschillen nogmaals vast te stellen, maar om hun bevindingen en ervaringen te spiegelen aan de ervaringen van collega-stadsarchitecten aan de hand van enkele concrete – voor alle stadsarchitecten herkenbare – onderwerpen.

Om de waarde van de stadsbouwmeester als onafhankelijk adviseur te benadrukken ontvingen alle gemeenten afgelopen februari een aanbevelingenbrief van Max van Aerschot en Noud de Vreeze.

Zie ook
19 mei 2010 – Rijksbouwmeester wil overleg stadsarchitecten voortzetten

19 mei 2010 – Landelijke bijeenkomst over het fenomeen de stadsarchitect / stadsbouwmeester met Max van Aerschot, Noud de Vreeze en Liesbeth van der Pol. Lokatie St Janszalen, Haarlem.
Routebeschrijving Janszalen, Jansstraat 40 Haarlem

15 februari 2010 – Heeft uw gemeente al een stadsarchitect?
Om alle gemeenten in Nederland te overtuigen van het nut van een onafhankelijke adviseur van het gemeentebestuur hebben stadsarchitect van Amersfoort en stadsbouwmeester van Haarlem hen een brief gestuurd.

2 december 2009 – Superman in de stad #3 verplaatst naar 2010
In de discussiereeks Superman in de stad is veel informatie naar voren gekomen over de praktijk van de stadsarchitecten in Nederland. In de twee eerste bijeenkomsten werd duidelijk wat een stadsarchitect voor de ruimtelijke kwaliteit van de gemeente en regio kan betekenen, wat hij nodig heeft om de ambities van de gemeente in de praktijk te kunnen brengen en vooral: hoe verschillend de rol van stadsarchitecten in de Nederlandse gemeenten is. Het streven is om de bevindingen van collega-stadsarchitecten en van het publiek op te nemen in een document van aanbevelingen voor lokale overheden over de rol en de positie van de stadsarchitect.

De discussie hierover, eerder gepland op woensdag 2 december, zal medio 2010 plaatsvinden. Nadere informatie hierover volgt.

28 oktober 2009 – Superman in de stad #2 doel van deze bijeenkomst was om tot een omschrijving te komen van de rol, de eigenschappen en het werkveld van de stadsarchitect.

30 september 2009 – Superman in de stad #1 was bedoeld om de ruimtelijke en strategische agenda op te stellen voor de tweede bijeenkomst op 28 oktober.

Artikelen De stadsarchitect: relikwie uit het verleden of superman voor bestuurlijk onvermogen. pagina 4 en 5, Architectuur Lokaal #5, 1994 Wat doet de stadsarchitect? Een landelijke inventarisatie, Architectuur Lokaal #52, 2006 Superman in de stad?, Architectuur Lokaal #69, 2009 De dwingende kracht van de stadsarchitect, Noord Hollands Dagblad, 13 maart 2010 ‘Duidelijk omschreven taakstelling hard nodig’, Cobouw, 9 maart 2010 Noodzakelijk,maar risicovol avontuur: stadsbouwmeester in Delft, pagina 12 en 13, Architectuur Lokaal #71, 2010

Elke stad zijn eigen superheld, Archined 7 juni 2010

stadsarchitecten.nl