Resultaat prijsvraag wonen en zorg in Almere, Groningen, Rotterdam en Sittard-Geleen bekend gemaakt in Eindhoven – Architectuur Lokaal

Almere: BloemkoolBurenBond en Hedendaagse Hofjes. Peter van Assche, (bureau SLA), Bart Lammers (wijkontwikkeling en zorg), Kirsten Hannema (publicist), Renet Korthals Altes (Make Space 4 Play), Ruud van der Kind (+Vijf, Pameijer) Slideshow Almere: BloemkoolBurenBond en Hedendaagse Hofjes. Peter van Assche, (bureau SLA), Bart Lammers (wijkontwikkeling en zorg), Kirsten Hannema (publicist), Renet Korthals Altes (Make Space 4 Play), Ruud van der Kind (+Vijf, Pameijer) Sittard-Geleen: De wijk als (t)huis!. Marieke Cloosterman (RosRobuust), Hanna Smeets (Provincie Limburg), Jeroen Verbeek en Vera Hetem (bureau Verbeek), Hélène Houben (houben architectuur) Groningen: Care2Share – Oosterparkwijk. Wieteke Nijkrake en Jorrit Noordhuizen (NOHNIK architecture and landscapes), Patrick Jansen (bureau HHM), Willem Bossers (BeweegStrateeg), Tim Burmanje en Chantal Robbe (Stadkwadraat) Almere: Expeditie Almere Haven | de kunst van het samenleven. Berci Florian (DeVRBLDNG BV), Jan Poolen (ZEEP architects and urban designers), Jolanda Cavalini (Zorggroep Almere), Onno Bremmers, ( Zorghuisvesting), Cees van Boven (Woonzorg Nederland), Sytse Dugour, (Cinnovate), Jet Brinker (Welzijn) Rotterdam: Who Dares – Carnisse 2027. Pi de Bruijn, Erik Vrieling, Annemarie van Went en Eric van Noord (de Architekten Cie), Esther Akkerman-Dwars en Emilie van Erven Dorens (Syntrus Achmea Real Estate & Finance), Hugo Beschoor Plug (BPvF), Michiel Van Driessche (Felixx Landscape Architects & Planners), Joep Arts (Stec Groep), Onno Dwars en Nicolle Terlouw (Ballast Nedam Development), Jeroen Kemperman (Zilveren Kruis)

Vanmiddag maakten Rijksbouwmeester Floris Alkemade en de wethouders van de gemeenten Almere, Groningen, Rotterdam en Sittard-Geleen de winnaars bekend van de prijsvraag WHO CARES, de ontwerpprijsvraag voor wonen en zorg. “De inzendingen laten zien dat je betere plannen krijgt als de experts op het gebied van wonen en zorg samenwerken”, aldus juryvoorzitter Alkemade bij de bijeenkomst, die plaatsvonden bij de Dutch Design Week in Eindhoven. Alle inzendingen zijn nu te bekijken.

Nederland moet aan de slag met nieuwe woonvormen
De prijsvraag WHO CARES gaat uit van de gedachte dat een stad die goed is ingericht voor ouderen en kwetsbaren, een goede stad is voor iedereen. Veranderingen in de zorg, demografische ontwikkelingen en een andere kijk op gezondheidszorg vragen om een andere kijk op woonwijken. Voor Floris Alkemade was dit de aanleiding om samen met Pauline Meurs van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving en Gijsbert van Herk van Humanitas op zoek te gaan naar ideeën die een positieve impuls kunnen geven aan woonwijken. Vier gemeenten, twee ministeries en de provincie Limburg sloten zich hierbij aan.

Verrassende inzichten
Twintig teams van ontwerpers, zorgprofessionals en andere innovatieve denkers die waren geselecteerd uit de 174 visies die in de eerste ronde van de prijsvraag waren ingediend, werkten hun ideeën uit voor vier woonwijken: Rotterdam-Carnisse, Almere-Haven, Groningen-Oosterparkwijk en Sittard-Geleen Zuid, De Kluis. De inzendingen laten een grote diversiteit aan oplossingen zien voor nieuwe vormen van wonen, zorg en ondersteuning. De ongebruikelijke combinatie tussen het ruimtelijk en het zorgdomein oogt in de plannen volkomen natuurlijk en levert wederzijds allerlei verrassende nieuwe inzichten op. De 20 inzendingen uit de tweede ronde zijn gepubliceerd in het WHO CARES Magazine en tentoongesteld in het Temporary Art Centre (TAC) aan de Vonderweg 1. Na de Dutch Design Week reist de tentoonstelling naar verschillende plekken in het land.

Vijf winnaars
Voor alle locaties werden de winnaars bekend gemaakt; voor Almere zelfs twee. De prijsuitreiking is te zien op dit filmpje. De winnaars gaan met de gemeenten in gesprek over het vervolg.

Hiernaast zijn voor Rotterdam, Groningen en Sittard-Geleen drie teams als runner-up aangewezen, en werden er twee eervolle vermeldingen toegekend aan plannen uit Sittard-Geleen. Alle inzendingen voor de prijsvraag zijn te zien op de website prijsvraagwhocares.nl.

Een samenvatting van het juryoordeel over de vijf winnende inzendingen kunt u hieronder lezen. Het juryrapport kunt u hiernaast downloaden evenals de film over de prijsvraag.

Almere: Expeditie Almere Haven | de kunst van het samenleven
Berci Florian (DeVRBLDNG BV), Jan Poolen (ZEEP architects and urban designers), Jolanda Cavalini (Zorggroep Almere), Onno Bremmers, (Zorghuisvesting), Cees van Boven (Woonzorg Nederland), Sytse Dugour, (Cinnovate), Jet Brinker (Welzijn)
Dit plan stelt een uitstekend proces voor om vanuit stilstand naar beweging te komen. Vernieuwend is dat het proces sterk gebaseerd is op één, sterk uitgelegde, logica. De jury verwacht dat de visie zowel bestuurlijk als ambtelijk en door Havenaren zal worden gedragen, omdat het voor iedereen duidelijk is dat Almere Haven en haar bewoners een dergelijke strategisch-ruimtelijke visie voor de toekomst nodig hebben. Dit team, dat blijkt geeft van kennis van zaken, levert dit. Voorgesteld wordt niet alleen een gemeentelijke ontzuiling, maar in het verlengde daarvan een ontzuiling van het gehele zorg- en welzijnsdomein. Realisatie vereist een sterke organisatie en een duurzame financiële structuur. Vooral vraagt het van de gemeente om, zowel ruimtelijk als wat zorg en welzijn betreft, te durven loslaten zonder te vervallen in ‘oude’ denkwijzen. Hier helpt het enorm dat Almere een prachtige traditie heeft om te experimenteren met nieuwe ideeën.

Almere: BloemkoolBurenBond en Hedendaagse Hofjes
Peter van Assche, (bureau SLA), Bart Lammers (wijkontwikkeling en zorg), Kirsten Hannema (publicist), Renet Korthals Altes (Make Space 4 Play), Ruud van der Kind (+Vijf, Pameijer)
De indieners van dit plan weten hoe het werkt in de zorg en het voorstel roept bij enkele juryleden het gevoel van bezieling op. De sterke rode draad zit in de zorg die niet in de institutionele context wordt gezocht maar evenmin geheel op vrijwilligers leunt. Er zitten leuke onderdelen in het plan, zoals Carebnb. Het plan is haalbaar en overzichtelijk; de sociale effecten zijn een gewenst gevolg, maar geen dwingende noodzaak voor het welslagen. Het op deze manier ontwerpen aan een sociale structuur zou de jury zeker gerealiseerd willen zien: een plan als dit kan de hele wijk doen kantelen. De gewenste beweging en inbedding in de bestaande contact kan wellicht ontstaan als het voorstel wordt opgenomen binnen een meer contextueel proces dat heel Almere Haven onderzoekt. Koppeling aan het plan Expeditie Almere Haven zou een kansrijk perspectief betekenen.

Groningen – Care2Share – Oosterparkwijk
Wieteke Nijkrake en Jorrit Noordhuizen (NOHNIK archtiecture and landscapes), Patrick Jansen (bureau HHM), Willem Bossers (BeweegStrateeg), Tim Burmanje en Chantal Robbe (Stadkwadraat)
Het combineren van geldstromen in het sociaal domein vindt de jury een mooi idee. Al het zorggeld wordt gebundeld en je krijgt zorg op maat. Een fonds in de wijk zet mensen aan tot denken over wat ze later nodig hebben, en omdat het gaat over preventie en solidariteit kunnen ook mensen aansluiten die nog geen zorg nodig hebben. Het plan getuigt van een andere manier van kijken naar de zorg. Het brengt alle zorg en welzijn, die nu in alle sectoren is verkokerd en versnipeprd, bij elkaar. De jury vindt dat we dit veel meer zouden moeten doen. Het team doet een typologisch zeer knappe interventie in de Oosterparkwijk zonder het bijzondere architectonische beeld vanaf de straat aan te tasten. er is veel waardering voor de gedachte dat je solidariteit anders kunt organiseren en daarmee een steeds schrijnender sociale segregatie kunt tegengaan.

Rotterdam: Who Dares – Carnisse 2027
Pi de Bruijn, Erik Vrieling, Annemarie van Went en Eric van Noord (de Architekten Cie), Esther Akkerman-Dwars en Emilie van Erven Dorens (Syntrus Achmea real Estate & Finance), Hugo Beschoor Plug (BPvF), Michiel van Driessche (Felixx Landscape Architects & Planners), Joep Arts (Stec Groep), Onno Dwars en Nicole Terlouw (Ballast Nedam Development), Jeroen Kemperman (Zilveren Kruis)
Dit plan roept de fundamentele vraag op of er in kleine stappen moet worden gesleuteld aan onderdelen van de wijk, of dat het mogelijk is om met een grote transformatie 30% te vernieuwen. Dat is erg veel, maar het biedt daardoor fundamentele sturingsmogelijkheden. De wijk in zijn geheel wordt aantrekkelijk voor nieuwe doelgroepen terwijl de functie van betaalbare huisvesting voor passanten wordt behouden. Dat zal resulteren in meer woningen, veel nieuwe en andere bewoners, en voorzieningen waarvoor meer draagvlak zal zijn. Wanneer zo’n grote investering wordt gedaan moet iedereen daarvan profiteren; de 70% die niet wordt vernieuwd is minstens zo belangrijk. De langzaam verkeersbrug over de Maashaven is zeker nodig. Het plan kan een extra prikkel zijn voor het Nationaal Programma Rotterdam Zuid en een belangrijke voorbeeldwerking hebben voor hedendaagse stadsvernieuwing, waarbij innovatie en zorg de motor van de vernieuwing is.

Sittard-Geleen: De wijk als (t)huis!
Marieke Cloosterman (RosRobuust), Hanna Smeets (Provincie Limburg), Jeroen Verbeek en Vera Hetem (bureau Verbeek), Hélène Houben (houben architectuur)
De opgave van de prijsvraag was om te bezien hoe in een wijk als deze weer een sterke sociale samenhang bevorderd kan worden. Dit team heeft zich echt verdiept in de wijk en er is goed gesproken met de omgeving. Er worden logische ingrepen gedaan die resulteren in een mooi plan dat de samenhang van de hele wijk verbeterd. De essentie ligt in de vraag hoe de wijk toekomstbestendig, levensloopbestendig en geschikt voor gezinnen kan worden gemaakt, in aansluiting op de gebiedsvisie. Het wonen aan een hof is teruggebracht in de oude vorm van een carréhoeve, die herkenbaar is als een historische Limburgse typologie. Met de route Kalle Calle worden de plekken echt met elkaar verbonden in aansluitign op het collectief geheugen. De jury is getroffen door de aangename zorgvuldigheid. De ideeën zijn in alle opzichten, ook financieel, goed overwogen; men kan bij wijze van spreken morgen starten.

Initiatief
Prijsvraag WHO CARES is een initiatief van de Rijksbouwmeester in samenwerking met de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Stichting Humanitas, de gemeenten Almere, Groningen, Rotterdam, gemeente Sittard-Geleen en de provincie Limburg.
De Open Oproep WHO CARES is uitgeschreven conform Kompas Light Prijsvragen. Deze handleiding is ontwikkeld door Architectuur Lokaal en wordt breed onderschreven door (rijks)overheid en organisaties van opdrachtgevers, opdrachtnemers en adviseurs.