Vier visies geselecteerd voor prijsvraag Energielab Nagele – Architectuur Lokaal

Jury Open Oproep Energielab Nagele

Uit 29 inzendingen die werden ingediend voor de Open Oproep Energielab Nagele heeft de jury, onder voorzitterschap van vm. Rijksadviseur Landschap Dirk Sijmons, vier visies geselecteerd. De Coöperatieve Vereniging Energiek Nagele heeft de inzenders Margret Drok (Sacon), Martijn de Gier (kbng architectuur), Koen Steegers (MANA landschapsarchitectuur) en Olv Klijn (FABRICations) en hun teams uitgenodigd voor deelname aan de tweede ronde van de prijsvraag. Een korte beschrijving van de inzendingen is nu gepubliceerd op deze webpagina.

61 belangstellenden registreerden zich voor deelname aan de prijsvraag, waarna 29 van hen een inzending hebben ingediend. Vier inzendingen zijn door de uitschrijver uitgesloten van verdere deelname omdat zij niet voldeden aan de voorwaarden van de prijsvraag. De jury, bestaande uit Dirk Sijmons (landschapsarchitect, adviseur H+N+S, vm. Rijksadviseur Landschap), Pi de Bruijn (architect, partner ArchitektenCie), Stefan Davids, (bewoner Nagele, tevenslokaal ondernemer), Kees Duijvestein (adviseur TVDH Architecten, em. hoogleraar Duurzame Ontwikkeling in de Gebouwde Omgeving TU Delft), Anneke Keur (bewoner Nagele) en Leen Verbeek (Commissaris van de Koning in de provincie Flevoland), beoordeelde 25 inzendingen en selecteerde er vier voor het vervolg. De inzenders van deze vier inzendingen zijn uitgenodigd om in de tweede ronde van de prijsvraag hun visie uit te werken tot een structuurontwerp met business plan.

De visies
Hieronder kunt u de samenvattingen lezen die de deelnemers van de geselecteerde inzendingen hebben ingestuurd. Deze zijn, samen met de 21 andere samenvattingen, te lezen in de bijlage die u rechts kunt downloaden. Het juryrapport en de volledige inzendingen uit de eerste ronde worden gepubliceerd op 30 maart 2018. Dan wordt de winnaar van de prijsvraag bekend gemaakt in Nagele.

006 Nagele in Balans
Margret Drok (Sacon), Jaap Kuin (Hogeschool Windesheim), Ad Hoogers (BOOM-Hoogers), Pieter Klep, Khing Go (Innax Gebouw & Omgeving) en Roel Vogelzang (Sacon)

De oplossing voor Nagele is niet het genereren van nog meer ideeën, maar het creëren van een kader waar binnen ideeën werkelijkheid kunnen worden. De stedenbouwkundige structuur en architectuur van Nagele vormen een ideale basis voor een energietransitie van het dorp. Hierdoor kunnen we Nagele transformeren tot een gebouwd energielandschap. De inwoners worden ‘’energie-oogsters’’. Nagele wordt weer het experimentdorp van weleer in de transitie naar duurzame energie. In dit transitieproces vormt de balans tussen opwekking, opslag en gebruik van energie de sleutel tot de oplossing. Voor Nagele gaan we op zoek naar deze balans. Dit werken we uit in maatwerkpakketten per woningtype en gebouw, waarbij ook het behoud van architectonische monumenten of juist verandering bij renovatie worden meegewogen. We zoeken naar de balans in verschillende vormen van energieopslag, elektriciteit en/of warmte, zichtbaar of onzichtbaar. In deze experimenten participeren de bewoners en Energiek Nagele. Wij brengen daarbij een financieringsconstructie in als vliegwiel om de transitie in gang te zetten, waarmee we tegelijkertijd de leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit van het dorp kunnen verbeteren. In deze duurzame business case spelen de inwoners een centrale rol en profiteren zij van de opbrengsten (in geld, kwaliteit en leefbaarheid).

Geen luchtfietserij, maar gewoon gezond boerenverstand.

007 Nagele, Viert!
M.H.W. de Gier (kbng architectuur | stedebouw | restauraties) en stichting WarmBouwen

transitie naar laag-temperatuur, hoog comfort / transitie van individueel bezit naar collectief bezit / transitie van nodeloos gebruik van kraanwater naar slim water gebruik / transitie van onbestemde, ongebruikte openbare ruimte naar collectief gebruik van die openbare ruimte

In gezamenlijkheid werken aan duurzaamheid in de brede zin. Bewoners slaan de handen ineen om materieel te delen. De bewoners en eigenaars maken woningen gereed voor lage temperatuurverwarming, eigenaars en gemeente realiseren een laag-temperatuur bronnet: Condities om van het gas af te komen. Er is meer: door samen te werken en een collectieve diepe bron te boren kan ook de piek worden gedekt en zelfs de scholen op een lagere temperatuur overschakelen. Nog meer: de openbare ruimte inzetten voor het zuiveren van het afvalwater, dat voor toiletspoeling, tuinbesproeiing en wasmachines kan worden gebruikt. Het beeld van Nagele zal daardoor veranderen. De grote grasvlaktes (hoven en rietveld) blijven behouden, de tussenliggende stroken als helofytenfilter ingezet. De duidelijker scheiding openbaar / privaat levert een helderder beeld op en lost de voorkant-achterkant situaties op. De daken worden niet ingezet voor elektra, maar voor zonnewarmte. Dat kan makkelijk plat, zo behouden we de scherpe dakranden en dus het architectonisch beeld. Elektra haalt Nagele uit z’n eigen molen.

012 Poldervonk een blakend algenbaken
Koen Steegers (MANA landschapsarchitecten, Abel Coenen en David Huijben

Vijfenzeventig jaar geleden kregen 1500 boeren een unieke kans om zich te vestigen in de Noordoostpolder en een topbedrijf te starten. Anno 2017 kampt deze zelfde polder met een identiteitscrisis die veroorzaakt wordt door fosfaat-gerelateerde milieuproblematiek. De boeren staan met de handen gebonden in de hoek. Dit vraagt om een impuls op meerdere schalen. Algenteelt vormt als veelbelovende energiebron de basis voor een nieuwe inrichting van Nagele en zijn buitengebied. Het nabijgelegen Schokland biedt daarbij een grote kans om de algenteelt te koppelen aan een landschappelijke en recreatieve kwaliteitsimpuls in het gebied. Hierbij wordt het bestaande waternetwerk van tochten en sloten gebruikt die een gesloten systeem vormen, waarbij Nagele het middelpunt is. Opbrengst van dit systeem is: schone energie, schoon water, benutting van de milieuproblematiek, technische vooruitgang, herwaardering van het bestaande erfgoed en een sublieme recreatieve beleving. Maar ook zal Nagele zijn positionering als modeldorp terugwinnen. Zo voegt de algenteelt een bredere gelaagdheid toe aan het bestaande productielandschap. Het faciliteert de boeren om tot topprestaties te komen.
024 TERUG NAAR DE TOEKOMST Nagele’s Vereniging Van EnergieOlv Klijn (FABRICations), Beta Office for Architecture and the City

De grootste kwaliteit van Nagele – een ontwerp rondom collectiviteit – is in onbruik geraakt. Wat begonnen is als een experiment voor een nieuwe idee over samenleven verkeert nu op een omslagpunt. Arbeidsmigranten, bewoners van het eerste uur en nieuwkomers uit de Randstad lijken een onmogelijk diverse groep om samen Nagele te revitaliseren. De combinatie van tal van nieuwe vormen van collectiviteit – én de energietransitie die eveneens gebaat is bij nieuwe vormen van delen – bieden echter onverwachte kansen voor Nagele. Duurzame energie biedt kansen om nieuwe samenhang te smeden, zeker wanneer de keten tot menselijke proporties wordt teruggebracht. Dan is energie niet meer iets abstracts dat van ver weg komt maar iets dat iedereen zou kunnen verwelkomen in zijn ‘back yard’. Impact kan worden bereikt als de compensatiegelden van Windpark Noordoostpolder budgettair én inhoudelijk worden vermenigvuldigd. Wij stellen dan ook voor om deze gelden te steken in een organisatiestructuur welke partijen en budgetten aantrekt en bewoners mobiliseert. Terwijl de sluimerende hofverenigingen in eerste instantie worden gebruikt als vehikel voor de energietransitie kunnen er andere uitkomsten uit voortvloeien zoals uitwisselingen op de gebieden van zorg, kennis en gedeelde interesses. Op deze manier krijgt het beginsel van Nagele – collectiviteit – een nieuw leven.

De prijsvraag wordt uitgevoerd door Architectuur Lokaal.