Welstand op een nieuwe leest – Architectuur Lokaal

Beleidsonderzoek naar mogelijkheden voor verbetering van de doelmatigheid en inzichtelijkheid van welstandsadvisering.

Honderd jaar geleden ontstond het welstandstoezicht omdat particulieren en architecten zich zorgen maakten over de ontsiering van de gebouwde omgeving. Ook nu nog bestaat die zorg bij een groot aantal mensen. Het belang van een gebouwde omgeving die voldoet aan ‘redelijke eisen van welstand’ staat nauwelijks ter discussie. Integendeel: velen vragen zich af of het ambitieniveau met betrekking tot de schoonheid van Nederland intussen niet wat hoger moet zijn dan ‘redelijk’. In één van de dichtst bevolkte landen ter wereld kan de kwaliteit van de leefomgeving in feite niet hoog genoeg zijn.

Wél ter discussie staat de manier waarop het welstandstoezicht functioneert. Welstandscommissies worden vaak gezien als een soort ‘black box’ waarbinnen zaken gebeuren die grotendeels aan de waarneming worden onttrokken. Het roept een sfeer op van achterkamertjes waarin een clubje onaantastbaren met een gevoel voor esthetische superioriteit en het potlood op tafel eigen ontwerpoplossingen aan derden opdringt. Hoewel deze kritiek lang niet voor alle welstandscommissies opgaat, zegt het wel iets over het maatschappelijk draagvlak voor welstandstoezicht.

Welstand op een nieuwe leest is een uitvloeisel van de tweede architectuurnota De Architectuur van de Ruimte. Daarin stelde de Regering voor om de doelmatigheid van het welstandstoezicht te bevorderen. Welstand op een nieuwe leest geeft een openhartig verslag van de huidige welstandspraktijk en laat zien welke vernieuwingen recent zijn ingezet. Dat levert de ingrediënten op voor een consistent model voor inzichtelijk en doelmatig welstandstoezicht.

Het model is gebaseerd op: – het plaatsen van de welstandsbeoordeling binnen een inhoudelijk kader, – het inrichten van mogelijkheden voor rechtszekerheidbiedend overleg, – het verhogen van de kwaliteit van de advisering en

– het scheppen van efficiënte en transparante procedures.

Welstand op een nieuwe leest is geen blauwdruk voor regelgeving maar een concept voor vernieuwing. Het is een uitnodiging aan alle betrokkenen bij ingrepen in de ruimtelijke omgeving, om de kwaliteitsdiscussie zo vroeg mogelijk aan te gaan en er steeds weer het allerbeste van te maken.