Leegstand Delft in historisch perspectief – Atlas op tournee – Architectuur Lokaal

nieuwsbericht | maart 24, 2023

De ontwikkeling van Delft heeft binnen de stadsomwalling veel momenten gekend van groei en krimp. Hoe is hier toen mee omgegaan en wat kunnen we hier van leren voor actuele opgaven? In het kader van ‘Atlas op tournee’ worden de lege plekken in Delft in een historisch perspectief geplaatst. Als tegenhanger van de ‘Atlas van de verstedelijking in Nederland’ wordt met bewoners de ‘Atlas van de Lege Ruimte’ samengesteld. Want wat zijn dan de lege plekken in Delft? Met welke opgaven heeft de stad nu te maken? En welke rol spelen bewoners in het levendig houden en hergebruiken van de lege plekken? Op 31 maart vindt hierover een bijeenkomst plaats in het Prinsenkwartier in Delft.

Delft groeit
Delft kent een rijke traditie aan uitbreidingswijken. Met het Westerkwartier, de Bomenwijk, de TU campusgebied, Voorhof, Buitenhof en Tanthof is de geschiedenis van de stedenbouw goed afleesbaar. Delft breidde uit met nieuwbouwwijken, gebouwd volgens de laatste stedenbouwkundige inzichten, die aan de TU Delft werden gedoceerd. Zo groeide de stad tot aan de gemeentegrenzen. Maar de afgelopen 25 jaar, toen andere grotere gemeenten forse Vinex-opgaven kenden, richtte Delft zich in die tijd al op een andere opgave: die van de herontwikkeling. Op diverse plekken is gewerkt aan functiewijzigingen van gebieden in de stad. Van grootschalige veranderingen aan de noordzijde van de Schieoevers, Zuidpoort en de Spoorzone tot kleinschalige projecten bij vrijkomende terreinen in de binnenstad.

Delft krimpt
De Delftse binnenstad heeft door de eeuwen heen verschillende fases van krimp gekend. Heel sterk in de 18de eeuw, maar ook in de naoorlogse periode kromp het inwonertal. En die krimp is veel ingrijpender dan de leegstandsopgaven nu. Grote delen van de stad raakten ontvolkt. Hoe ging men toen met die leegstand om? En wat kunnen we daar van leren voor huidige stedenbouwkundige opgaven? De stadsplattegrond van Delft blijkt een lappendeken gevormd door continue groei en krimp.

Atlas van de Lege Ruimte
De leegstand manifesteert zich in zowel plekken als gebouwen. Met de ‘Atlas van de Lege Ruimte’ maken TOP (Techniek Ontmoetings Punt) en Ontwerpersvereniging Delft Design samen met bewoners de stand van zaken op: wat zijn de ontwikkelingsopgaven in Delft na 20 jaar binnenstedelijk bouwen? De lege ruimtes worden in kaart gebracht met als doel van hieruit kansrijke locaties op te sporen en tot ontwikkeling te brengen. In Delft zijn in de afgelopen jaren verschillende initiatieven vanuit de gemeenschap ontstaan. TOP en Delft Design stimuleren en ondersteunen dergelijke bottom-up initiatieven. Projecten als ‘Gebruik de Lege Ruimte’, ‘Proeftuin Delftse Hout’ en ‘Delft E Design’ laten zien dat bewoners actief te betrekken zijn bij ontwikkelingen in de stad. Deze projecten geven een schat aan ervaringen over welke inbreng op welk moment werkt en welke niet. Wat zijn de kenmerken van een kansrijke locatie? En wat moeten we met de locaties die minder mogelijkheden bieden?

Het PrinsenKwartier
De bijeenkomsten van TOP en Delft Design hebben in de afgelopen 10 jaar op verschillende broedplaatsen in de stad plaatsgevonden. Vanaf maart 2015 is dat in het Prinsenkwartier, het voormalige ‘Paleis van Prinsessen van Portugal’ aan het Prinsenhof, waar Willem van Oranje verbleef. Deze unieke locatie is in nauw overleg met de afdeling Monumenten van de gemeente Delft geschikt gemaakt voor de diversiteit aan activiteiten die er gaan plaatsvinden. De ervaringen van deze locatie zullen, samen met andere locaties in de stad, als voorbeeld dienen voor een discussie over herbestemming van monumentaal erfgoed.

Programma

20.00 uur	Welkom door Michiel Brouwer, stedenbouwkundige, Delft Design
20.10 uur	Inleiding Maaike van Beusekom, projectleider Architectuur Lokaal
20.15 uur	Krimp en groei binnen de stadswallen. Hoe is Delft in het verleden met lege plekken in de stad omgegaan? Jaap Evert Abrahamse, architectuurhistoricus bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, auteur van ‘Atlas van de verstedelijking in Nederland’
20.45 uur	Krimp in de Delftse binnenstad – de Oostzijde als kind van de rekening. Kees van der Wiel (stadshistoricus)
21.10 uur	Met welke opgave heeft Delft nu te maken? Wat is het probleem en hoe gaat Delft hier mee om?
Discussie met	Rinske Wessels, Delft Design, maker van de ‘Atlas van de lege ruimte’ Wim Weeve, bouwhistoricus Chris Dieke, Monumentenzorg Delft: Prinsenkwartier als bouwkundige case
22.00 uur	Afsluiting, mogelijkheid om gebouw te bekijken.